Phó Thủ tướng Lê Minh Khái: Gói 350.000 tỷ sẽ được thực hiện tốt trong thời gian tới

Đã hoàn thiện cơ chế, chính sách để triển khai gói 350.000 tỷ

Ngày 2/6, phát biểu giải trình về tình hình thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội tại phiên thảo luận của Quốc hội về kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết, thực hiện sự chỉ đạo của Bộ Chính trị (tại Kết luận số 24-KL/TW, ngày 30/12/2021), Chính phủ đã xây dựng và trình Quốc hội thông qua Nghị quyết 43/2022/QH15, ngày 11/1/2022 về một số chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.

Theo Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, trước khi Chính phủ trình dự thảo nghị quyết này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đặc biệt là Chủ tịch Quốc hội hết sức quan tâm, đã tổ chức nhiều phiên họp với các thành viên Chính phủ, đồng thời tổ chức một hội thảo với sự tham gia của các nhà khoa học, các chuyên gia để tham khảo, tiếp thu ý kiến, tạo sự đồng thuận.

Chính vì vậy, sau khi Chủ tịch Quốc hội thống nhất với Thủ tướng Chính phủ những nội dung cơ bản, Chính phủ đã xây dựng, hoàn thiện dự thảo nghị quyết và trình Quốc hội xem xét, quyết nghị. Chỉ sau 19 ngày Quốc hội thông qua Nghị quyết 43/2022/QH15, ngày 30/1/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 11/NQ-CP về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội và triển khai Nghị quyết 43 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình.

Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ nêu ra 5 nhóm giải pháp (mở cửa nền kinh tế gắn với đầu tư nâng cao năng lực y tế, phòng, chống dịch bệnh; bảo đảm an sinh xã hội và hỗ trợ việc làm; hỗ trợ phục hồi doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh; đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng; cải cách thể chế, cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh) với những nhiệm vụ hết sức cụ thể, huy động, phân bổ nguồn lực chi tiết. Để triển khai Nghị quyết 11/NQ-CP, cần ban hành 14 văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản hướng dẫn.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Chính phủ xem đây là một nhiệm vụ, một công việc quan trọng để làm cơ sở để đánh giá và xếp loại cán bộ, công chức và các tổ chức trong đánh giá xếp hạng cuối năm và đặc biệt là đánh giá người đứng đầu.

Khi xác định đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã hết sức tập trung chỉ đạo (đã ban hành 3 công điện và nhiều văn bản chỉ đạo) và đến thời điểm này, việc triển khai Nghị quyết 11/NQ-CP đã đạt được những kết quả cụ thể.

Thứ nhất, về xây dựng chính sách cơ chế, đến thời điểm này, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các Bộ trưởng đã ban hành được 11 văn bản trên tổng số 14 văn bản theo yêu cầu về tiến độ quy định trong Nghị quyết số 11/NQ-CP. Trong số 11 văn bản này, có 7 nghị định, 1 nghị quyết, 3 quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và một văn bản hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Theo Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, trong các văn bản trên, có nhiều văn bản đã được ban hành trước thời hạn đề ra trong Nghị quyết 11 (trong tháng 3/2022) như: Nghị định số 15/2022/NĐ-CP, ngày 28/1/2022 của chính phủ quy định chính sách miễn, giảm thuế theo Nghị quyết số 43 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội; Nghị quyết số 38/NQ-CP ngày 17/3/2022 của Chính phủ ban hành chương trình phòng, chống dịch COVID-19; Quyết định số 08/2022/QĐ-TTg ngày 28/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ quy định việc thực hiện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động.

Tuy nhiên, có một số văn bản được ban hành chậm hơn so với tiến độ nêu trong Nghị quyết số 11 (ban hành trong tháng 4 và tháng 5/2022). Sở dĩ ban hành chậm hơn so với tiến độ là do chương trình và chính sách rất phức tạp, cần có sự phối hợp giữa các bộ, ngành. Vả lại, trong những chính sách đã thực hiện từ trước, có những chính sách chưa được thực hiện tốt, còn nhiều vướng mắc, hạn chế, do đó trong quá trình xây dựng các bộ, ngành và Chính phủ cũng rất thận trọng để tránh sơ suất trong quá trình thực hiện.

Mặt khác, đây là một nhiệm vụ mới, không có trong kế hoạch dài hạn, không phải là nhiệm vụ thường xuyên. Chúng ta thực hiện Chương trình này nhằm mục tiêu phục hồi và phát triển kinh tế sau khi bị tác động của đại dịch COVID-19, do đó cũng nảy sinh ra nhiều công việc làm cho các bộ, ngành chưa chủ động được.

Còn lại 3 văn bản hiện đang được khẩn trương hoàn thiện, gồm: Văn bản hướng dẫn về trình tự, thủ tục để thực hiện chỉ định thầu đối với những gói thầu được áp dụng cơ chế đặc thù trong những dự án của đường cao tốc Bắc-Nam và 2 thông tư hướng dẫn về sử dụng Quỹ Phát triển khoa học công nghệ và Quỹ Hỗ trợ viễn thông công ích. Tuy nhiên, 2 quỹ này không nhiều, khoảng 10.000 tỷ đồng. "Ba văn bản này, cần thiết cũng phải làm", nhưng không tác động nhiều đến việc thực hiện chương trình.

 "Do đó báo cáo với Quốc hội yên tâm là đến thời điểm hiện nay có thể khẳng định rằng, tất cả những văn bản, cơ chế, chính sách để triển khai thực hiện Chương trình phục hồi kinh tế-xã hội và Nghị quyết 43/NQ-QH đã được ban hành đầy đủ", Phó Thủ tướng khẳng định.

TIẾN ĐỘ TRIỂN KHAI GÓI 350.000 TỶ 

Về thực hiện chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nêu rõ: "Tổng gói hỗ trợ chính xác là 347.000 tỷ đồng (chúng ta hay nói là khoảng gần 350.000 tỷ). Trong phần này chúng ta phải phân tích rõ mới biết là chậm hay không chậm để chúng ta yên tâm".

Dành 46.000 tỷ đồng cho công tác phòng chống dịch, bệnh COVID-19

Cụ thể, trong tổng số 347.000 tỷ đồng, chúng ta dành 46.000 tỷ đồng (khoảng 2 tỷ USD) để mua vaccine phòng COVID-19 và trang thiết bị y tế. Hiện nay, cơ bản chúng ta đã kiểm soát được dịch bệnh, độ phủ vaccine cao, chúng ta đã chuyển sang trạng thái thích ứng an toàn, linh hoạt và phòng chống dịch bệnh hiệu quả.

Do đó, tùy theo tình hình sắp tới, nếu như dịch bệnh xuất hiện những diễn biến phức tạp thì chúng ta đã có sẵn kinh phí để sử dụng ngay. Như vậy nếu trừ khoản này, thì số còn lại khoảng 301.000 tỷ.

Trong số 301.000 tỷ đồng này chúng ta có thể phân tích theo 2 nhóm. Một là, 125.000 tỷ đồng, gồm: 64.000 tỷ đồng miễn giảm, thuế; 38.400 tỷ tín dụng ưu đãi thông qua NHCSXH; 6.000 tỷ tiền giảm chi phí cơ hội, giãn tiến độ nộp thuế; 6.600 tỷ là tiền hỗ trợ cho người lao động thuê nhà. Hai là 176.000 tỷ chi đầu tư công, gồm tiền hỗ trợ lãi suất thông qua các Ngân hàng Thương mại, Ngân hàng Chính sách và 134.000 tỷ là dành cho đầu tư cơ sở hạ tầng.

Nhanh chóng triển khai các khoản miễn, giảm thuế, các chương trình tín dụng ưu đãi

Trước hết, đối với nhóm chi 125.000 tỷ đồng. Trong số này có khoản 64.000 tỷ là tiền miễn, giảm thuế.

Sau khi Nghị quyết 43 được Quốc hội ban hành vào ngày 11/1/2022, đến ngày 29/1/2022 (sau 18 ngày) Chính phủ với sự tham mưu của Bộ Tài chính đã ban hành Nghị định số 15/2022/NĐ-CP quy định giảm thuế VAT từ 10% xuống 8%, áp dụng từ tháng 2/2022 đến hết năm 2022. Gói này được thực hiện trong năm, như vậy khoản chi này đã được Chính phủ thực hiện rất nhanh.

Thứ hai, chúng ta dành 38.400 tỷ tín dụng ưu đãi với 5 chương trình, giao cho Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện trong 2 năm 2022, 2023 (mỗi năm giải ngân khoảng 19.000 tỷ). Hiện nay cơ bản các cơ chế, chính sách để triển khai 5 chương trình tín dụng ưu đãi đã xây dựng xong và đến thời điểm hiện nay chúng ta đã giải ngân được 4.586 tỷ/19.000 tỷ của năm 2022. Như vậy chúng ta cũng giải ngân được 1/3. Qua đó, có thể đánh giá cùng với xây dựng chính sách thì NHCSXH đã triển khai giải ngân rất nhanh và kịp thời.

Khoản thứ ba (6.000 tỷ) là giảm, kéo dài, giãn tiến độ nộp thuế. Trong tháng 5/2022, Chính phủ đã xây dựng xong 2 nghị định về giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô và giảm một số sắc thuế. Từ nay đến cuối năm chúng ta cũng thực hiện xong khoản hỗ trợ này.

Cuối cùng là gói 6.600 tỷ là tiền hỗ trợ cho người lao động thuê nhà. Phó Thủ tướng cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định vào tháng 3/2022, chúng ta mới giải ngân được gần 2 tỷ đồng. Tuy nhiên việc phân bổ vốn và giao vốn cho các địa phương thì "cũng chưa rõ, nên việc triển khai còn chậm". 

Thời gian tới Bộ Tài chính và Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ tiếp tục phối hợp cùng với các địa phương để thống nhất số liệu để giải ngân gói hỗ trợ này càng sớm càng tốt.

Thực hiện hỗ trợ lãi suất (40.000 tỷ đồng) qua các ngân hàng thương mại ngay từ đầu năm

Đối với 176.000 tỷ chi đầu tư công, trong số này có 2 khoản là hỗ trợ lãi suất qua Ngân hàng thương mại (40.000 tỷ đồng) và cấp bù lãi suất, phí quản lý cho NHCSXH (2000 tỷ đồng).

Đối với khoản hỗ trợ lãi suất qua Ngân hàng thương mại (40.000 tỷ đồng), Chính phủ đã ban hành Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nêu rõ, tuy Nghị định 31/2022/NĐ-CP ban hành chậm hơn so với kế hoạch đề ra, nhưng khi tiến hành quyết toán giữa các ngân hàng thương mại với các doanh nghiệp hợp tác xã và hộ gia đình thì được tính từ ngày 1/1/2022. Có nghĩa là ngay từ đầu năm nay, các ngân hàng thương mại sẽ áp dụng mức lãi suất hỗ trợ là 2% với những khoản vay theo các ngành nghề Nghị định 31/2022/NĐ-CP quy định và quyết toán với Nhà nước (Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước). Sau khi quyết toán xong thì xem như gói này được thực hiện được từ ngày 1/1/2022.

Phó Thủ tướng lý giải thêm, việc hỗ trợ lại suất qua ngân hàng thương mại đã được triển khai trong năm 2008, 2009. Thời điểm đó, chúng ta đã dành khoảng 1 tỷ USD để thực hiện chương trình này, tuy nhiên việc thực hiện còn nhiều vấn đề bất cập. Do vậy lần này Chính phủ rút kinh nghiệm để thực hiện chặt chẽ. Theo đó, Chính phủ đã ban hành nghị định trong đó quy định trách nhiệm của các bộ, ngành liên quan một cách đầy đủ và chặt chẽ để chương trình được triển khai thông suốt, thuận lợi.

Triển khai các dự án đầu tư công theo đúng quy định của pháp luật

Trong 176.000 tỷ chi đầu tư công, trừ đi 42.000 tỷ hỗ trợ lãi suất qua ngân hàng thương mại và cấp bù lãi suất, chi phí quản lý cho NHCSXH thì còn 134.000 tỷ đồng dành cho đầu tư cơ sở hạ tầng, trong đó đầu tư cho các công trình giao thông khoảng chừng 103.000 tỷ đồng.

Việc triển khai các dự án đầu tư công phải theo quy định rất chặt chẽ của Luật Đầu tư công. Cho nên "gói này thực hiện chậm". Bình thường đối với những dự án thực hiện đầu tư công, khi đưa vào kế hoạch đầu tư công đã mất 1 năm rưỡi.

Hiện đã hoàn thành danh mục đầu tư, sau khi có ý kiến của cấp có thẩm quyền, sẽ phân bổ chính thức để các bộ ngành, địa phương thực hiện các trình tự, thủ tục theo quy định.

"Đến thời điểm hiện nay có thể nói cơ bản chúng ta hoàn thành các chính sách và đã giải ngân được 22.000 tỷ trên 300.000 tỷ. Đây là một tiền đề rất quan trọng để chúng ta tin tưởng rằng gói hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội sẽ thực hiện tốt trong thời gian tới", Phó Thủ tướng khẳng định.

Trần Mạnh